Δημοσιογραφία Αναλύσεις ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ Ο ΦΑΣΙΣΜΟΣ, ΣΥΝΤΡΟΦΕ (6): Η θεωρία του «εν δυνάμει φασίστα»
|
|
|
|
21.02.2019
Συνέχεια από το άρθρο: ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ Ο ΦΑΣΙΣΜΟΣ, ΣΥΝΤΡΟΦΕ (5), Όταν οι αντιφασίστες επικροτούν τον εθνικισμό
ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ Ο ΦΑΣΙΣΜΟΣ, ΣΥΝΤΡΟΦΕ (Μέρος 6ο): Η θεωρία του «εν δυνάμει φασίστα»
Λένε συχνά οι αντιφασίστες -με τόσο εκπληκτική ομοιότητα στη φρασεολογία τους που νομίζεις ότι από κάπου τα διαβάζουν- ότι οι τρεις αυτές έννοιες (φασισμός, πατριωτισμμός, εθνικισμός) είναι «ομόκεντροι κύκλοι», ότι «ο κόσμος δεν είναι απαραίτητα ήδη φασίστες, είναι όμως εν δυνάμει», ότι ο πατριώτης/εθνικιστής/φασίστας απέχει ο ένας με τον άλλον «μισό τσιγάρο δρόμο»!, και άλλα πολλά. Ας υποθέσουμε ότι είναι έτσι. Και γιατί βιάζεσαι εσύ, αντιφασίστα, τόσο πολύ να διανύσεις αυτό το κενό; Γιατί βιάζεσαι να κάνεις αυτό το μισό τσιγάρο αντί να το σβήσεις; Γιατί κοιτάς το εν δυνάμει και το έχεις ήδη αποφασίσει ότι είναι έτσι; Γιατί τόση σπουδή και βιάση να καλύψεiς το κενό που απέχει το ένα από το άλλο, να γίνει ο πατριώτης φασίστας, να αποφασίσεις ότι ο πατριώτης είναι φασίστας, επειδή μπορεί και να γίνει; Γιατί επιλέγεις αυτό αντί να τονίσεις τη διαφορά τους, αφού τόσο πολύ πιστεύεις σε αυτήν τη «συγγένεια»; Γιατί σπρώχνεις κόσμο να ταυτιστεί με τους φασίστες πριν ακόμη σκεφτούν ότι όντας πατριώτες/εθνικιστές είναι ιδεολογικά συγγενείς με τους φασίστες; Εδώ όμως υπάρχει και μια άλλη παρανόηση. Όταν οι επιστήμονες (ψυχολόγοι, κοινωνιολόγοι) τονίζουν πως ο φασισμός (όπως και ο ρατσισμός κλπ) υπάρχει εν δυνάμει μέσα στον καθένα μας, δεν διαχωρίζουν τον καθένα μας με κανενός είδους κριτήρια, εκτός ίσως από εντελώς εξατομικευμένες αναφορές στην παιδική ηλικία που γίνονται εκ των υστέρων. Δεν είπε η επιστήμη ότι ο πατριώτης, για παράδειγμα, είναι εν δυνάμει φασίστας, αλλά ότι όλοι οι άνθρωποι υπό δεδομένες συνθήκες μπορεί να εκδηλώσουν φασιστική συμπεριφορά ή και να υποστηρίξουν τον φασισμό. Όλοι οι άνθρωποι. Δεν εξαιρείται κανείς. Kι αν εσύ θεωρείς ότι εξαιρείσαι επειδή νομίζεις πως διαθέτεις παραπάνω μόρφωση, καλύτερες ιδέες, ότι είσαι ανώτερος από τον άλλον επειδή είναι φασίστας, τότε ακριβώς ρέπεις προς αυτό που καταδικάζεις - ακριβώς επειδή σε θεωρείς καλύτερο.
Τέλος, σχετικά με τους εθνικιστές. Η απέχθεια που δείχνει η φρασεολογία αρκετών αντιφασιστών απέναντι στους εθνικιστές θα έπρεπε να επανεξεταστεί από τους ίδιους στο πλαίσιο της ίδιας τους της ιδεολογίας και της συνέπειας ως προς αυτήν. Θέλω να πω, σε όλο το φάσμα του ευρύτερου αριστερού χώρου και της αναρχίας (με τις όποιες διαφοροποιήσεις της) υπάρχει μία κοινή συνισταμένη: η κριτική στην κυρίαρχη ιδεολογία και τους μηχανισμούς επιβολής της. Δηλαδή, στην ιδεολογία της κυρίαρχης οικονομικά τάξης και τον έλεγχο που αυτή ασκεί στο κράτος προκειμένου να την επιβάλει στις κατώτερές της οικονομικά τάξεις ως δήθεν επιλογή τους, μέσω του σχολείου, των ΜΜΕ κλπ. Προφανώς, αυτό το σχήμα ισχύει και για τον εθνικισμό και την επιλεκτική εθνική αφήγηση που χτίζεται μέσα από το σχολείο, τις παρελάσεις, τον Τύπο και διαχέεται στον «απλό κόσμο», δηλαδή σε όλους μας. Με άλλα λόγια, όλοι οι πολίτες εκπαιδεύονται από μικροί στο να θεωρούν το έθνος ως την υπέρτατη αξία, στην επιλεκτική παρουσιάση της ιστορίας, στο να μην αναζητούν την αλήθεια και να μην γνωρίζουν πως να ερευνούν. Εσύ λοιπόν που -λες ότι- αναγνωρίζεις αυτή την πραγματικότητα, επειδή ίσως την διδάχτηκες κατά την ιδεολογική σου κατάρτιση ή επειδή αυτά άκουσες στο σπίτι σου, δεν θα έπρεπε να την ξεχνάς και να καθιστάς εχθρό σου έναν συμπολίτη και συνάνθρωπο που έπεσε θύμα της κυρίαρχης ιδεολογίας, έτσι δεν είναι; Ο συμπολίτης σου αυτός δεν είχε την τύχη ίσως να ακούσει την άλλη άποψη, ή την θέληση να την επεξεργαστεί ή οτιδήποτε άλλο. Αντί να βρίζεις τον άλλον, τον εθνικιστή, ότι τάχα είναι ηλίθιος και μισάνθρωπος, είναι ίσως η δική σου ευκαιρία να δείξεις στην πράξη αν εσύ είσαι φιλάνθρωπος, έξυπνος, ανεκτικός και διορατικός, συνεπής ιδεολόγος εν τέλει που αναλύει διεξοδικά τους μηχανισμούς ιδεολογικής διείσδυσης του κράτους. Αυτά μόνο στην πράξη αποδεικνύονται, όχι στην θεωρία. Και αποδεικνύονται με το να συζητήσεις με τον άλλον χωρίς να τον θεωρείς εχθρό, με το να μην πέσεις εσύ, ο έξυπνος, στην παγίδα του συστήματος που επιθυμεί την διαίρεσή μας και την εχθρότητα και να παλέψεις ενάντια στον στημένο διαχωρισμό μας αντί να τον υποδαυλίζεις. Η ιδεολογία σου σου έδωσε τα όπλα για να κατανοήσεις αυτόν τον διχασμό, και όχι για να ονοματίσεις εχθρούς σου όσους, ίσως, το σύστημα κατάφερε να νικήσει.
Δύο μέτρα και δύο σταθμά
Τα ερωτήματα που θέτονται παραπάνω σχετικά με τη στάση των αντιφασιστών πληθαίνουν αν κανείς αρχίσει να αναρωτιέται ποια είναι η στάση που τηρούν όταν παρόμοια τάση ισοπέδωσης ή άγνοιας επιδεικνύει η προπαγάνδα της απέναντι μεριάς. Δεν νομίζω, για παράδειγμα, να δέχτηκε κανείς τον χαρακτηρισμό «εθνοπροδότες και απάτριδες» για τους αγωνιστές του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ που τους αποδόθηκε από την τότε προπαγάνδα, ακόμη κι αν πρεσβεύει την εναντίωση στην έννοια της πατρίδας. Δεν φαντάζομαι να υπάρχει κάποιος από τους αντιφασίστες που να θεωρεί τον κομμουνισμό «μισό τσιγάρο δρόμο» από τον ολοκληρωτισμό επειδή υπήρξε ο Σταλινισμός; Αν όμως ήταν συνεπείς προς αυτά που πρεσβεύουν, και αφού ταυτίζουν τον εθνικισμό με τον φασισμό στηριζόμενοι και στην ιστορική τους (ρητορική) συνύπαρξη, προφανώς δεν θα πρέπει να παραλείψουν να τονίσουν και την ταύτιση του κομμουνισμού με τον φασισμό που εφάρμοσε ο Στάλιν. Ομόκεντροι κύκλοι δεν είναι κι αυτοί με την ίδια λογική; Ιστορική πραγματικότητα δεν υπήρξε; Κι αν θέλατε να είστε ακόμη πιο συνεπείς, έχουμε και κομματικό εκπρόσωπο του σταλινικού φασισμού στην Ελλάδα, το ΚΚΕ, που μάλιστα αποδεδειγμένα η πολιτική του έχει υπάρξει απολύτως καθοδηγούμενη από τη "μαμά ΕΣΣΔ". Καλό είναι λοιπόν οι θέσεις και τα επιχειρήματά μας να μην διαμορφώνονται ανάλογα με τον "αντίπαλο", να μην γινόμαστε σαν αυτούς που χλευάζουμε, να μην εφαρμόζουμε δύο μέτρα και δύο σταθμά ανάλογα με τη θέση που μας "συμφέρει" να προβάλουμε. Διότι τότε γελοιοποιείται κανείς και απαξιώνεται το πρόταγμά του συνολικά. Αυτή η απαξίωση μάλιστα είναι λίγο ακόμη "βούτυρο στο ψωμί" του παρακράτους/των φασιστών. Διότι όντας αντιφασίστας υποτίθεται ότι προβάλλεις έναν άλλον πολιτισμό, μια αντιμετώπιση του διαφορετικού που σέβεται, που προσπαθεί να κατανοήσει και να γίνει κατανοητός, που στηρίζεται στα δεδομένα όπως είναι και όχι όπως θα θέλαμε να είναι. Κι όχι άλλος ένας στρατευμένος ιδεοληψίας που κάνει ό,τι κατάκρινε ως τώρα. Δυστυχώς, αυτή η συνέπεια στην πολιτική στάση και ρητορική πήγε περίπατο στην περίπτωση του Μακεδονικού.
Ας δούμε λίγα παραδείγματα αυτής της στάσης που αναφέρω.
-
Στο τελευταίο συλλαλητήριο που έγινε
στο Σύνταγμα (20/1/2019) η αστυνομία ανακοίνωσε
τη συμμετοχή 60.000 ανθρώπων. Βέβαια, η
ανακοίνωσή της συνοδευόταν από φωτογραφία - Κατακρίνουν τους διαφωνούντες επειδή, λέει, «αυτά λένε και οι φασίστες» και τους λένε δεικτικά «Να προσέχετε με ποιους συμφωνείτε». Όταν όμως τους πεις «Αυτά που λέτε τα λέει και το ΝΑΤΟ και η κυβέρνηση» σε λένε λαϊκιστή ή, στην καλύτερη, απαντούν το αυτονόητο, ότι «Αυτά πίστευα και πριν» ή «Και θα αλλάξω εγώ τη γνώμη μου επειδή την έχει και ο Τσίπρας;». - Κατέκριναν ως τρομοκρατία και στοχοποίηση τις αφίσες βουλευτών που κολλήθηκαν σε πόλεις και δεν κατέκριναν τις συλλήψεις των αφισοκολλητών. Οι ίδιοι όμως χαίρονταν με τις αφίσες βουλευτών κάτω από την κρεμάλα πριν το 2015, και σήμερα ισχυρίζονται ότι «τότε ήταν διαφορετικό, μην τα εξισώνουμε»! Οι εισαγγελικές διώξεις εναντίον πολιτών που έστειλαν e-mail ή μήνυμα σε βουλευτές επικροτήθηκαν και καταγγέλθηκαν οι «φασιστικές μέθοδοι τρομοκρατίας» όσων τα έστειλαν ακόμα και στις περιπτώσεις που το μήνυμα αναφερόταν απλώς σε διατάξεις του Συντάγματος που παραβιάζονται (κατά τη γνώμη του αποστολέα των μηνυμάτων) και σε ποινικές διώξεις που θα ασκηθούν! Τέτοια αποδοχή της κρατικής καταστολής δεν είδαμε από τον συγκεκριμένο πολιτικό χώρο. - Στο όνομα της ειρήνης και της συναδέλφωσης των λαών, που οι αντιφασίστες υποστηρίζουν, πως εξυπηρετείται άραγε αυτή η ειρήνη όταν διαλαλείς σε διεθνές επίπεδο ότι στη χώρα σου υπάρχει ραγδαία αύξηση των εθνικιστών και των φασιστών; Δεν θυμάσαι ποτέ το ΝΑΤΟ να επικαλείται παρόμοια επιχειρήματα για χώρες όταν ήθελε να τις απομονώσει διπλωματικά - ή ακόμη χειρότερα; Πόση ασφάλεια θα νιώσουν (όλοι) οι γείτονές μας μέσω αυτής της προπαγάνδας; - Ούτε η σύλληψη μαθητών και των γονιών τους για κατάληψη στο Αγρίνιο συγκίνησε κανέναν από τους αντιφασίστες ή κάποιον από τους προ του '15 αριστερούς δημοσιογράφους, ενώ κάποιοι από τους τελευταίους έκαναν αρθρογραφία κάλυψης της κυβέρνησης χωρίς να προηγηθεί ρεπορτάζ - Ούτε τα δακρυγόνα που έπεσαν μέσα σε εξαιρετικά πυκνό πλήθος όπου υπήρχαν και παιδιά συγκίνησαν τους αντιφασίστες επειδή, λέει, «ας φάνε κι αυτοί κανένα, μόνο εμείς;». - Για τις τυπικές ατασθαλίες της ίδιας της επικύρωσης της συνθήκης, την νομιμότητα που δεν τηρήθηκε, είπανε «έλα μωρέ, νομικίστικα επιχειρήματα», ενώ κάποτε φώναζαν για την τήρηση του Συντάγματος. - Κι όσοι ζήτησαν δημοψήφισμα για τη συμφωνία χλευάστηκαν από τους αντιφασίστες - και αλίμονο, όχι επειδή χλεύαζαν την ιδέα του δημοψηφίσματος στην μετά του 2015 εποχή του Τσίπρα!
Η επιλεκτική αναφορά σε ότι εξυπηρετεί την άποψη του καθενός είναι πλέον η νόρμα. Έτσι, με ευκολία βλέπουν τους εδώ "μακεδονομάχους", τις περικεφαλαίες και τα ακραία συνθήματα («σύνορα με τη Σερβία»), αλλά μόνο αυτά και μόνο από την από δω μεριά - και την άλλη μεριά την βλέπουν μόνο οι άλλοι, όπως αρμόζει σε κάθε πόλωση. Την επιθετική ανακοίνωση της οργάνωσης Ουράνιο Τόξο την επόμενη μέρα της ψήφισης της συνθήκης στην Αθήνα δεν την είδε κανείς από τους αντιφασίστες, ανακοίνωση που θα έπρεπε να τους ενοχλεί διότι έρχεται μία μέρα μετά την ψήφιση από την ελληνική Βουλή να δυναμιτίσει το κλίμα ζητώντας από την ελληνική πολιτεία «να ζητήσει συγνώμη για τα οργανωμένα εγκλήματα εδώ και 120 χρόνια εναντίον του μακεδονικού λαού» με τον τίτλο Αιδώς Αργείοι. Κι αν όλες οι φιλοκυβερνητικές αριστερές εφημερίδες και οι αντιφασίστες αρθρογράφοι δεν είδαν κανένα πρόβλημα με αυτή την ανακοίνωση, γιατί την αγνόησαν τόσο επιδεικτικά ενώ ανακαλύπτουν με τόσο ζήλο το σχόλιο του κάθε τραγουδοποιού διαφωνούντα στο twitter;
Αυτά και άλλα πολλά. Που αποκρύφτηκαν, διαστρεβλώθηκαν ή δικαιολογήθηκαν στη βάση του «ήρθε η σειρά τους να δουν πως είναι»! Κι αυτά που φωνάζαμε όλοι μαζί κάποτε, ότι «Σήμερα αυτοί, αύριο εμείς» άραγε σε ποιον βωμό θυσιάζονται; Όταν γίνεσαι σαν αυτόν που κατηγορούσες κάποτε, τι σημαίνει αυτό για τον πολιτισμό που πρέσβευες; Όταν εφαρμόζεις τα μέσα του αντιπάλου, ποιος είναι άραγε ο αντίπαλος και ποιος εσύ; Πόσο άξιος εμπιστοσύνης είσαι τότε, όταν δείχνεις πως είσαι σαν αυτούς που κατηγορούσες; Και, το κυριότερο, η απαξίωσή σου μέσω αυτής της ισοπέδωσης πόσο θετική είναι για την καταπολέμηση του φασισμού που, ας μην ξεχνάμε, θεριεύει από μια κοινωνία όπου «όλοι ίδιοι είναι»;
Δεν μπορώ να γνωρίζω ποια είναι τα κίνητρα όσων ενεργούν με δύο μέτρα και δύο σταθμά, ειδικά όταν δεν έχουν κάποιο όφελος από αυτή την ασυνέπεια. Η αλήθεια είναι πως δεν είναι η πρώτη φορά που βλέπω ανθρώπους και ομάδες να ασκούν προπαγάνδα και να την καταδικάζουν όταν ασκείται πάνω τους. Σίγουρα οι λόγοι ποικίλουν, και κάποιοι μου διαφεύγουν. Σίγουρα, μια σημαντική παράμετρος είναι η εξής: φωνάζει κανείς για το «δίκιο», την τήρηση του Συντάγματος κλπ όταν το δίκιο είναι το μόνο που έχει, όταν δηλαδή είναι ανίσχυρος. Αναπόφευκτα, όταν γίνεται ισχυρός ή βρίσκεται ξαφνικά με την άποψη που θα περάσει, τότε γίνεται αλαζόνας, απλώς και μόνο επειδή το μπορεί! Αυτό είναι το πλεονέκτημα της δύναμης: όταν την έχεις, την ασκείς για να επιβάλεις την άποψή σου, κι όταν δεν την έχεις διαμαρτύρεσαι για την αδικία. Μια άλλη παράμετρος είναι η ιδεολογική στενότητα, που ήδη περιγράψαμε, η υπηρέτηση φράσεων-κλισέ και συνθηματολογίας και η πραγματική άγνοια του αντικειμένου σου. Και μια άλλη που δεν πρέπει να υποτιμάται είναι η δύναμη της αντιπαράθεσης: ο εχθρός ενώνει, ας μην το ξεχνάμε, δίνει ύπαρξη, διαμορφώνει.
Υπάρχουν και οι άλλοι που υποστηρίζουν την κυβέρνηση χωρίς άλλο όφελος πέραν της ηθικής ικανοποίησης ότι «η αριστερά επιτέλους κυβερνά»! Πράγματι, η άκριτη ταύτιση που συναντάμε στον εθνικισμό, η λατρεία της ομάδας, δεν περιορίζεται στην ταύτιση με το έθνος αλλά περιλαμβάνει και άλλες ομάδες, όπως τα κόμματα. Ο εθνικισμός έχει πολλά πρόσωπα. Υπάρχουν τέλος(;) και αυτοί δεν έχουν κανένα όφελος ή ψυχολογική ικανοποίηση από τα τεκταινόμενα, και μπορεί έτσι να πείστηκαν, ή έτσι να πιστεύουν από μόνοι τους ή από την ιδεολογική τους τοποθέτηση. Μπορεί πράγματι να νομίζουν ότι με τον ΣΥΡΙΖΑ και την συγκυβέρνησή του με την -όπως οι ίδιοι οι αντιφασίστες αποκαλούν- ακροδεξιά του Καμμένου επιτυγχάνεται μια οπισθοχώρηση της ακροδεξιάς, που έχει πολύ βολικά ταυτιστεί με την Χρυσή Αυγή. Υπάρχουν ενδεχομένως και άλλοι φορείς έκφρασης του παραπάνω ακραίου αντιφασιστικού λόγου, που κατά τη γνώμη μου δεν είναι θετικός για τον αντιφασιστικό αγώνα. Δεν μπορώ να προσεγγίσω παραπάνω τις διάφορες πιθανότητες και υποκειμενικότητες, ξεφεύγει απ' τα όριά μου.
Αυτό που σίγουρα έχει νόημα, και το κάνω στις απαιτητικές πολιτικές προσεγγίσεις, είναι να θέτω στον εαυτό μου ένα ερώτημα. αλήθεια, ποιος ωφελείται; Ποιος ωφελείται από αυτή την στοχοποίηση, την αμετροέπεια, την πόλωση, την προώθηση εν τέλει της Χρυσής Αυγής. Κι εδώ το ζήτημα είναι αρκετά πιο σαφές. Θα κλείσω με αυτό την ανάλυσή περί φασισμού, και θα προτείνω τη δική μου θέση (όχι αντί-θεση) για το ζήτημα στο τέλος του 7ου και τελευταίου μέρους που ακολουθεί.
Συνέχεια στο άρθρο: ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ Ο ΦΑΣΙΣΜΟΣ, ΣΥΝΤΡΟΦΕ (7): Φασισμός, το άλλοθι του Σύριζα
Powered by !JoomlaComment 3.25
3.25 Copyright (C) 2007 Alain Georgette / Copyright (C) 2006 Frantisek Hliva. All rights reserved." |
||||||
που την διέψευδε, αλλά ούτως ή άλλως
ποτέ κανείς δεν πήρε στα σοβαρά ανακοίνωση
της αστυνομίας σχετικά με τον όγκο μιας
διαδήλωσης/συγκέντρωσης, εκτός από τα
ΜΜΕ και την εκάστοτε κυβέρνηση. Κι όμως,
αυτή τη φορά 
This work is licenced under a Creative Commons LicenceWebSite created by UndoCreations